Maqola yuborish talablari

Mualliflar uchun qoida

Mazkur “Qoida…” xalqaro tibbiy jurnallar muharrirlari qo‘mitasi (www.ICMJE.org) tomonidan ishlab chiqilgan “Biotibbiyot jurnallariga taqdim etiladigan qo‘lyozmalarga qo‘yiladigan yagona talablar” asosida tuzilgan.

Qo‘lyozmani tayyorlash

  1. Maqola qo‘lyozmasi rus yoki ingliz tilida topshirilishi va MS Word matn muharririda Times New Roman shriftida, 14 o‘lchamda, ikki oraliqda terilishi kerak. Sahifa maydonlari quyidagicha bo‘lishi lozim: yuqoridan – 2,0 sm, pastdan – 2,0 sm, chapdan – 3,0 sm, o‘ngdan – 2,0 sm. Barcha sahifalar, titul varag‘idan boshlab, ketma-ket raqamlanishi kerak.

  2. To‘liq hajmdagi original maqolaning umumiy hajmi (3-bandda keltirilgan bo‘limlar bilan birga) 20–30 sahifani tashkil qilishi lozim; sharh maqolasi – 40 sahifadan, klinik kuzatuv maqolasi – 15 sahifadan, konferensiya materiallari tahliliga oid maqola esa 10 sahifadan oshmasligi kerak.

  3. Qo‘lyozma quyidagi tarkibiy qismlardan iborat bo‘lishi shart: titul varag‘i; annotatsiya (rezюme); muallif(lar)ning ismi-sharifi; maqola sarlavhasi; kirish (dolzarblik); tadqiqot maqsadi; asosiy qism; xulosa (yakuniy fikrlar) va adabiyotlar ro‘yxati. Original maqolaning asosiy qismi quyidagi bo‘limlarni o‘z ichiga olishi kerak: “Materiallar va usullar”, “Natijalar”, “Muhokama”.

  4. Titul varag‘ida quyidagi ma’lumotlar bo‘lishi lozim: maqolaning to‘liq nomi; mualliflarning ismi va familiyasi; ish bajarilgan muassasa(lar)ning rasmiy nomi va joylashuvi (shahar, mamlakat); kolontitul uchun maqola sarlavhasining qisqartirilgan varianti (50 belgidan oshmasligi kerak, shu jumladan bo‘sh joylar va tinish belgilarini hisobga olgan holda); kalit so‘zlar (6 tadan ko‘p emas); mualliflar haqidagi ma’lumotlar. Shuningdek, grantlar, uskuna yoki dori vositalari ko‘rinishidagi homiylik manbalari ko‘rsatilishi, manfaatlar to‘qnashuvi yo‘qligi tasdiqlanishi, sahifalar, jadvallar va rasm(l)ar soni hamda muallif bilan bog‘lanish uchun aloqa manzili ko‘rsatilishi kerak (titul sahifasini rasmiylashtirish namunasi jurnal saytida keltirilgan).

  5. Maqola sarlavhasi qisqa, aniq va mazmunni to‘liq ifodalovchi bo‘lishi kerak. Kalit so‘zlar Index Medicus tizimida qabul qilingan Medical Subject Headings (MeSH) ro‘yxatiga muvofiq tanlanishi zarur.

  6. Mualliflar haqidagi ma’lumotlar quyidagilarni o‘z ichiga olishi kerak: familiya, ism, otasining ismi; ilmiy darajasi va unvoni; lavozimi; ish joyi (muassasa va uning tarkibiy bo‘linmasi nomi), shuningdek quyidagi identifikatorlar: Researcher ID (WoS), Scopus ID, ORCID ID (majburiy!), SPIN-kodi (RINTs), Author ID (RINTs). Muharririyat bilan aloqa qiluvchi muallif uchun aloqa manzilida pochta indeksi, to‘liq manzil, ish joyi, telefon raqamlari va elektron pochta manzili ko‘rsatilishi lozim. Ushbu aloqa manzili maqola bilan birga chop etiladi.

  7. Original ilmiy maqolaning annotatsiyasida quyidagi bo‘limlar alohida ko‘rsatilishi shart: «Maqsad», «Materiallar va usullar», «Natijalar», «Xulosa». Annotatsiya rus va ingliz tillarida (250–300 so‘z) taqdim etilishi va maqoladan alohida tarzda chop etishga yaroqli bo‘lishi kerak. Qisqa xabarlar, sharhlar va klinik holatlar bo‘yicha yozilgan maqolalarning annotatsiyasi tuzilmagan (strukturali emas) bo‘lishi mumkin, lekin hajmi kamida 150 so‘zni tashkil etishi lozim. Annotatsiyalar, kalit so‘zlar, mualliflar haqidagi ma’lumotlar va bibliografik ro‘yxatlar muharririyat tomonidan elektron ma’lumotlar bazalariga indeksatsiya uchun yuboriladi.
  8. «Kirish» bo‘limida muhokama qilinayotgan muammo bo‘yicha qisqacha adabiyot sharhi beriladi, hal qilinmagan va bahsli masalalarga e’tibor qaratiladi, ishning maqsadi shakllantiriladi va asoslanadi. Havolalar so‘nggi 10 yildagi nashrlarga asoslangan bo‘lishi lozim, maqolada ishlatilgan adabiyotlar esa muallif(lar)ning global bibliografik bazalar, onlayn platformalar va raqamli kutubxonalar orqali ilmiy ma’lumotlarni izlash strategiyasini yaxshi egallaganligini isbotlashi kerak.
  9. «Materiallar va usullar» bo‘limida tadqiqot ob’yektlari va ishlatilgan usullar to‘g‘risida batafsil ma’lumot berilishi kerak, shuningdek, foydalanilgan uskunalar tavsifi ham bo‘lishi lozim. Agar klinik tadqiqotlarda qo‘llanilgan tashxis va davolash usullari standart protseduralarga mos kelmasa, mualliflar ish olib borilgan muassasaning axloqiy komiteti tomonidan ularning ma’qullanganini va 1975 yilgi Helsin deklaratsiyasiga muvofiqligini tasdiqlovchi ma’lumotni taqdim etishlari lozim. Maqolada bemorning shaxsini aniqlashga imkon beruvchi maxfiy ma’lumotlarni (familiyasi, kasallik tarixining raqami va boshqalar) e’lon qilish taqiqlanadi. Rasm, rentgen, angiografiya va boshqa axborot vositalarida bemor familiyasi yashirilgan bo‘lishi lozim; suratlarda ham bemorning shaxsi aniqlanmasligi kerak. Mualliflar bemorga uning kasalligi va qo‘llanilgan tashxis-davolash usullari haqida ma’lumotlarning chop etilishi mumkinligini ma’lum qilishlari va mazkur ma’lumotlarning bosma va elektron nashrlarda e’lon qilinishida maxfiylik kafolatlanishini ta’minlashlari lozim. Agar bemorning shaxsini yashirishning imkoni bo‘lmasa (masalan, yuz plastik operatsiyalari suratlari), mualliflar bemordan ushbu ma’lumotlarning tarqatilishiga yozma rozilik olishlari va bu haqda maqolada ko‘rsatishlari shart (rozilik shakli namunasi jurnal saytida mavjud). Tajriba hayvonlari ishtirok etgan ilmiy ishlarda esa tajriba o‘tkazilgan muassasaning yoki xalqaro/natsional qoidalar asosida hayvonlarga insoniy munosabatda bo‘lingani ko‘rsatilishi lozim. Bo‘lim oxirida statistik tahlil va qayta ishlash metodlari batafsil bayon qilinadi.
  10. «Natijalar» bo‘limida tadqiqotning asosiy mazmuni va natijalari to‘liq va aniq bayon qilinishi kerak. Olingan ma’lumotlarni yanada aniqroq tushunish uchun ularni jadval va grafiklar ko‘rinishida berish maqsadga muvofiq.
  11. «Muhokama» bo‘limida olingan natijalar tanqidiy yondashuvda ko‘rib chiqilishi, ularning ilmiy yangiligi, amaliy ahamiyati tahlil qilinishi va boshqa mualliflarning mavjud ma’lumotlari bilan taqqoslanishi lozim.
  12. «Xulosa» qisqa va aniq ifodalangan bo‘lishi kerak. Unda tadqiqot maqsadlari va vazifalariga berilgan javoblar, olingan asosiy natijalar, ularning yangiligi va amaliy ahamiyati aks ettiriladi.
  13. Faqat umumqabul qilingan belgilar va qisqartmalar ishlatilishi kerak. Agar matnda biror so‘z birikmasi tez-tez takrorlansa, uni qisqartma shaklida keltirish mumkin, biroq bu qisqartma birinchi marotaba ishlatilganda qavs ichida to‘liq shakli ko‘rsatilishi lozim. Maqola sarlavhasida qisqartmalarni faqat istisno hollardagina ishlatish mumkin. Barcha fizik kattaliklar Xalqaro birliklar tizimi (SI)da ifodalanishi lozim. Faqat xalqaro patentlanmagan (generik) dori vositalarining nomlarini ishlatishga ruxsat beriladi.
  14. Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati Vancouver uslubiga muvofiq rasmiylashtiriladi (https://www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/administration-and-support-services/library/public/vancouver.pdf). Jurnallar nomidagi qisqartmalar Index Medicus asosida keltiriladi. Barcha mualliflarning familiyalari va bosh harflari ko‘rsatilishi shart. Agar mualliflar soni oltitadan oshsa, dastlabki olti nafar muallifdan keyin [va boshq.] yoki [et al.] keltirilishi mumkin. Adabiyotlar ro‘yxati ingliz transkripsiyasida ham taqdim etilishi kerak (namuna jurnal saytida berilgan). Jurnal BGN (https://translit.net/ru/bgn/) yoki BSI (https://translit.net/ru/bsi/) transkripsiya uslubidan foydalanadi. Havolalar matndagi keltirilish tartibiga ko‘ra (alfavit emas) raqamlantiriladi. Havola raqamlari matnda kvadrat qavs ichida ko‘rsatiladi (masalan: [1, 2], yoki [1–4], yoki [3, 5–8]). Original maqolalarda kamida 15 va ko‘pi bilan 30 ta, adabiyot sharhlarida esa 50 tadan ko‘p bo‘lmagan manba keltirilishi tavsiya etiladi. Avtoreferatlar, dissertatsiyalar, tezislar, ilmiy to‘plamlardagi maqolalar, o‘quv-uslubiy ishlarga havola berish mumkin emas. Normativ hujjatlarga havola faqat izoh (snoska) ko‘rinishida keltiriladi, adabiyotlar ro‘yxatiga qo‘shilmaydi. Barcha havolalar to‘g‘riligiga va asl manbalarni aniq ko‘rsatishga mualliflar javobgardir (namuna jurnal saytida keltirilgan).
  15. Jurnalda qabul qilingan imlo qoidalariga rioya etilishi lozim, xususan, “ё” harfi zarur hollarda albatta yozilishi shart.
  16. Jadvallar matnda ular eslatib o‘tilgan joydan keyin darhol joylashtirilishi, raqamlantirilgan bo‘lishi, sarlavhaga ega bo‘lishi va kerak bo‘lsa, izohlar (pastki eslatmalar) bilan to‘ldirilishi kerak. Jadvallar Microsoft Office Word 2007 formatida tayyorlanishi lozim.
  17. Illyustrativ materiallar (fotosuratlar, rasmlar, chizmalar, diagrammalar) aniqligi va kontrasti yuqori bo‘lishi hamda matndagi havola tartibiga muvofiq raqamlantirilgan bo‘lishi kerak. Diagrammalar matnda rasm sifatida va alohida Microsoft Office Excel fayli ko‘rinishida topshiriladi. Mikrofotosuratlar ostida bo‘yoqlash usuli va kattalashtirish darajasi ko‘rsatiladi. Elektron variantdagi illyustratsiyalar TIFF yoki JPEG formatida, kamida 300 dpi aniqlikda, surat o‘lchami kamida 80×80 mm (taxminan 1000×1000 piksel) bo‘lishi kerak.

Qo‘lyozmani yuborish

1. Maqola matni, grafik materiallar va barcha ilova hujjatlari (namuna ko‘rinishi: http://sammu2-kl.uz/ru/pages/innovative_surgery_on_the_silk_road) quyidagi elektron manzilga yuboriladi: sammu.2kl@gmail.com.

2. Maqola qo‘lyozmasi bilan birga quyidagilar ko‘rsatilgan muallif(lar) tomonidan yozilgan xat (hamroh xat) taqdim etilishi kerak (namuna jurnal saytida keltirilgan):

  • mualliflarning familiya va initsiallari

  • maqola sarlavhasi

  • maqola ilgari hech qayerda chop etilmaganligi va boshqa jurnalga ko‘rib chiqish yoki nashr uchun taqdim etilmaganligi haqida ma’lumot

  • moliyaviy yoki boshqa manfaatlar to‘qnashuvi yo‘qligi to‘g‘risida bayonot

  • mualliflarning har qanday ishlab chiqaruvchi kompaniyadan (shu jumladan raqobatchilardan) ushbu ishga ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan mukofot yoki boshqa shakldagi rag‘bat olmaganliklari haqida guvohlik

  • maqolani yaratishda mualliflarning ishtiroki ICMJE tomonidan belgilangan 4 ta mualliflik mezoniga (https://www.icmje.org/recommendations/browse/roles-and-responsibilities/defining-the-role-of-authors-and-contributors.html) to‘liq mos kelishi

  • barcha mualliflarning imzolari\n\n3. Jurnal sahifalanganidan so‘ng barcha maqolalarning PDF formatdagi elektron nusxalari jurnal saytida mavjud bo‘ladi.

4. Bitta jurnal sonida muallifning 2 tadan ortiq ishi nashr etilmaydi.

5. Maqoladagi mualliflar soni 6 tadan ko‘p bo‘lmasligi kerak.

6. Agar maqola mualliflari orasida talaba bo‘lsa, ularning hissasi va mualliflik huquqi belgilangan mezonlarga to‘g‘ri kelishi lozim.

7. Maqolada keltirilgan barcha ma’lumotlar to‘g‘riligi uchun barcha mualliflar javobgardir. Mualliflik materiallari tahrir hay’ati qarashlarini aks ettirmasligi mumkin.

8. Qoida talablariga javob bermaydigan qo‘lyozmalar qabul qilinmaydi va bu haqida mualliflarga xabar beriladi. Mualliflar bilan yozishmalar faqat elektron pochta orqali olib boriladi.